บทที่ ๑๑ มารยาทชาวพุทธ ศาสนพิธีและวันสำคัญทางศาสนา

๑. การปฏิสันถาร

• การปฏิสันถารคือการต้อนรับแขกผู้มาเยือน ซึ่งทำได้หลายวิธีคือ ด้วยวาจาไพเราะ ให้ที่พักอาศัย และแสดงน้ำใจต่อกัน เพื่อให้ผู้มาเยือนพอใจ

๒. การแต่งกาย

• ควรแต่งกายสุภาพเรียบร้อยเหมาะสมกับวัย ไม่ทำให้เสื่อมเสียเกียรติยศชื่อเสียงของประเทศชาติบ้านเมือง เช่นนุ่งกางเกงในออกนอกบ้านเป็นต้น

๓. การรับประทานอาหาร

• ควรมีระเบียบเรียบร้อย ประหยัด มีอนามัย อย่าทำให้เกิดความน่ารังเกียจแก่ผู้ร่วมรับประทานอาหารด้วย เช่นทำมูมมาม ทำหกเลอะเทอะ ทำเสียงดังซูดซ๊าด หรือกินอย่างตายอดตายอยากมาก่อน

๔. การไหว้(วันทา)

• ๑. ไหว้พระรัตนตรัย คือยกมือประนมให้ปลายนิ้วจรดหน้าผาก ปลายหัวแม่มือจรดหว่างคิ้ว ถ้าเป็นหญิงยืนไหว้ให้สืบเท้าข้างใดข้างหนึ่งไปข้างหน้าเล็กน้อย พร้อมทั้งน้อมตัวไหว้(ถอนสายบัว) 
• ๒. ไหว้บิดามารดา ครูอาจารย์ คือให้ยกมือประนม ปลายนิ้วชี้จรดระหว่างคิ้ว ปลายหัวแม่มือจรดปลายจมูก ถ้าเป็นหญิงยืนไหว้ให้สืบเท้าข้างใดข้างหนึ่งไปข้างหน้าเล็กน้อย พร้อมทั้งน้อมตัวไหว้ 
• ๓. ไหว้ผู้ที่อาวุโส หรือผู้ที่เคารพทั่วๆไป คือยกมือประนมให้ปลายนิ้วชี้จรดปลายจมูก ปลายหัวแม่มือจรดปลายคาง 
• ๔. ไหว้คนเสมอกัน คือยกมือประนมเสมออก จะค้อมศีรษะลงเล็กน้อยหรือไม่ก็ได้ ซึ่งการรับไหว้จากคนอื่นก็ทำอย่างนี้ 

๕. การกราบ(อภิวาท)

• การกราบแบบเบญจางคประดิษฐ์ คือชายนั่งคุกเข่า ส่วนหญิงนั่งทอดปลายเท้าแล้วนั่งทับเท้า การกราบชายให้เข่า ๒ มือ ๒ หน้าผาก ๑ จรดพื้น และแบมือให้ห่างกันเล็กน้อยพอหน้าผากจะลงได้ ให้ข้อศอกต่อเข่า ส่วนหญิงหมอบให้ขาชิดกัน ข้อศอกคร่อมเข่า ไม่ต้องต่อเข่าแบบชาย

๖. มารยาทในห้องเรียนหรือห้องบรรยาย

• ๑. แต่งตัวเรียบร้อย 
• ๒. ไม่คุย ไม่เล่น ไม่ดื่ม 
• ๓. ตั้งใจฟัง ไม่หลับ 
• ๔. ควรยกมือก่อนถาม 
• ๕. รักษากติการะเบียบ

๗. มารยาทในที่ประชุม

• ๑. แต่งกายสุภาพ 
• ๒. อย่าพูดสอด 
• ๓. รักษามารยาท 
• ๔. ทำใจให้กว้าง 
• ๕. ไม่พูดเรื่องส่วนตัว 
• ๖. ขออนุญาตก่อนพูด 
• ๗. ขออนุญาตก่อนถ้าจะเลิกก่อน

๘. มารยาทในการไปเยี่ยมผู้อื่น

• ๑. ควรหาโอกาสไปเยี่ยม 
• ๒. ก่อนเข้าบ้านหรือห้องควรให้สัญญาณ 
• ๓. ควรทำความเคารพเจ้าของบ้านก่อน 
• ๔. ไม่ควรอยู่นานเกิน 
• ๕. ไม่ควรนำคนที่ไม่รู้จักไปด้วย 
• ๖. เมื่อจะกลับให้บอกลา

๙. มารยาทในการต้อนรับ

• ๑. เมื่อแขกมาเยือน เจ้าของบ้านควรต้อนรับด้วยอาการยิ้มแย้ม 
• ๒. เชิญแขกนั่ง หาน้ำต้อนรับ 
• ๓. ไม่ควรถามแขกว่ามีธุระอะไร 
• ๔. อย่าทำอะไรที่ดูเหมือนไล่แขกทางอ้อม 
• ๕. เมื่อแขกลากลับควรเดินไปส่ง

๑๐. มารยาทในการไปงานมงคล

• ๑. แต่งกายเหมาะสมตามงาน 
• ๒. ควรไปถึงก่อนเวลา 
• ๓. ไม่ควรสนทนาเรื่องไม่เหมาะสม 
• ๔. ควรให้เกียรติเจ้าภาพ 
• ๕. เมื่อจะกลับควรลาเจ้าภาพก่อน

๑๑. มารยาทในการไปงานศพ

• ๑. แต่งตัวตามประเพณี คือชุดดำ หรือชุดพระราชทาน หรือเครื่องแบบข้าราชการ นักเรียน 
• ๒. ไม่ควรพูดคุยสนุกสนาน 
• ๓. ไม่ควรรดน้ำศพผู้อาวุโสน้อยกว่า 
• ๔. เมื่อแขกผู้มีเกียรติจุดไฟ เราควรยืนพร้อมกันด้วยความสงบ

๑๒. มารยาทในการสนทนา

• ๑. ใช้วาจาและกิริยาที่สุภาพ 
• ๒. ให้โอกาสคนอื่นพูดบ้าง 
• ๓. อย่าเล่าเรื่องตนเองมากเกินไป 
• ๔. อย่าอวดตน อย่านินทาผู้อื่น 
• ๕. อย่าบ่นถึงเคราะห์กรรมของตนเองมากเกินควร 
• ๖. อย่าเอาความลับคนอื่นมาเปิดเผย 
• ๗. อย่าขัดคอคนอื่น
• ๘. อย่าหยอกล้อกันจนเกินควร

๑๓. มารยาททั่วไปในที่สาธารณะ

• ๑. อย่าเดินเบียดคนอื่น 
• ๒. ควรกล่าวขอโทษถ้าบังเอิญไปล่วงเกินผู้อื่น 
• ๓. ควรกล่าวขอบคุณเมื่อผู้อื่นทำอะไรให้ 
• ๔. อย่าสูบบุหรี่และส่งเสียงดัง 
• ๕. เคารพกฎของสถานที่ที่กำหนดไว้ 
• ๖. ช่วยกันรักษาความสะอาด 
• ๗. ไม่แสดงกิริยาที่ไม่เหมาะสม

ศาสนพิธี 
พิธีกรรมของพุทธศาสนาที่พบเห็นได้บ่อยก็ได้แก่ 

• ๑. พิธีอุปสมบท ซึ่งเป็นการ บวชเป็นพระภิกษุและถือศีล ๒๒๗ ข้อ
• ๒. พิธีพรรพชา ซึ่งเป็นการบวชเป็นสามเณรและถือศีล ๑๐ ข้อ 

ส่วนประเพณีของชาวพุทธที่พบเห็นได้บ่อยก็ได้แก่ 

• ๑. การทอดกฐิน คือการเอาผ้าไตรจีวร(ผ้านุ่งผ้าห่มเป็นชุด)ไปถวายพระสงฆ์ช่วงหลังจากออกพรรษาแล้วประมาณ ๑ เดือน 
• ๒. ทอดผ้าป่า คือการเอาผ้าเป็นผืนไปถวายพระสงฆ์ จะถวายเมื่อไรก็ได้ 
• ๓. การทำบุญในวันสำคัญทางพุทธศาสนาต่างๆ เป็นต้น.

วันสำคัญทางศาสนา 
วันสำคัญทางพุทธศาสนาก็ได้แก่ 

• ๑. วันวิสาขบูชา ซึ่งเป็นวันที่พระพุทธเจ้าประสูติ,ตรัสรู้,ปรินิพพาน 
• ๒. วันอาสาฬหบูชา ซึ่งเป็นวันที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงธรรมครั้งแรก 
• ๓. วันมาฆบูชา ซึ่งเป็นวันที่พระอริยสงฆ์จำนวนมากมาประชุมพร้อมกัน 
• ๔. วันเข้าพรรษา ซึ่งเป็นวันที่พระสงฆ์จะอยู่ประจำที่เป็นเวลา ๓ เดือน 
• ๕. วันออกพรรษา ซึ่งเป็นวันที่พระสงฆ์ครบกำหนดจำพรรษา